- سهشنبه، 11 آذر 1404 - 14:44
- کدخبر: 5547
سایز متن /
صحنه اول: کوچهای قدیمی در دل بازار
در خیابان باریک بازار، جایی که بوی ادویه و پارچه با هم آمیخته، روی یک مغازه قدیمی تابلوی کوچکی نصب شده: «این ملک موقوفه است».
صاحب مغازه، مردی با محاسن خاکستری، وسط مرتب کردن اجناس به پرسش ما گوش میدهد.
میگوید: «والا ما از بچگی میدانستیم این مغازه وقفه. اما اینکه درآمدش کجا خرج میشه، هیچکس نمیگه. اگه شفاف باشه، مردم خودشون کمک میکنن که وقف دوباره جون بگیره.»
او با انگشت به ساختمان خالی روبهرو اشاره میکند:
«همون ساختمون هم وقفه. سالهاست خالیه. اگه همین تبدیل به کارگاه یا مرکز فرهنگی بشه، هم محله رونق میگیره هم وقف واقعی میشه.»
مشاهدۀ خبرنگار:
وسط ازدحام بازار، تعداد زیادی از املاک وقفی یا نیمهفعالاند یا بدون کارکرد مشخص. این نقطهای است که «نهضت احیای ثروت» دقیقاً باید وارد آن شود.
صحنه دوم: صحبت با یک زن فروشنده در بازارچه محلی
در بازارچهای کوچک، زن جوانی بساط سبزی و ادویه چیده. وقتی میپرسم تا حالا از وقف چیزی شنیده، میخندد: «ما که سرمون شلوغه… اما یه بار شنیدم یه خیّر درآمد یه ملک رو وقف کمک به زنهای سرپرست خانوار کرده. اگه رسانهها اینا رو بگن، آدم دلگرم میشه.»
او مکثی میکند و میگوید:«ولی راستش بیشتر از گزارشهای خوب، دنبال واقعیتیم. مثلاً اینکه کدوم موقوفه تو همین محله ما میتونه به کار ما بیاد؟»
صدای چرخدستی سبزیفروشها و بوی آش تازه فضای بازارچه را پر کرده؛ زنان اینجا بهشدت خواستار کمکهای مهارتافزایی و مراکز حمایتیاند—کارهایی که وقف میتواند برایشان انجام دهد، اما هنوز نشده.
صحنه سوم: دیدار با یک هیئت امنای مسجد محلی
در صحن یک مسجد قدیمی، جوانی از هیئت امنا مشغول سامان دادن به لوازم فرهنگی است. وقتی از «نهضت احیای ثروت» میپرسم، چشمانش برق میزند:«ما یه باغ وقفی داشتیم که سالها بلااستفاده بود. با کمک چندتا جوان، تبدیلش کردیم به کارگاه بستهبندی محصولات محلی. الان چندتا خانواده از همینجا درآمد دارن.»او ادامه میدهد: «اگه رسانهها این تجربهها رو نشون بدن، محلههای دیگه هم تشویق میشن. مردم باید ببینن وقف یعنی چرخیدن اقتصاد محلی.»
صحنه چهارم: گفتگو با مدیر یک مؤسسه خیریه کوچک
در اتاقی ساده با میزهای چوبی و یک سماور قدیمی، مدیر مؤسسه میگوید:«خیلیها فکر میکنن وقف یعنی زمینهای بزرگ یا پولهای کلان. در حالی که ما همینجا یه نفر لپتاپش رو وقف کرد و باهاش کلاس آنلاین برای بچههای بیبضاعت گذاشتیم.او که بین پروندهها میچرخد، اضافه میکند: «اگر رسانهها بگویند وقف فقط ملک نیست، باور کنید نسل جوان خیلی بیشتر پای کار میآید.»
صحنه پنجم: مدرسهای که با وقف جان گرفته
در مدرسهای در حاشیه شهر، زنگ تفریح است. مدیر مدرسه ما را به دفتر میبرد و با لبخندی آرام میگوید:«این مدرسه اولش نیمهمخروبه بود. اداره اوقاف موقوفهای را احیا کرد و بخشی از درآمدش رسید به ما. نتیجهاش همین بچههاست که با آرامش درس میخوانند.»
در حیاط مدرسه، دخترکی حدوداً ۱۰ساله میگوید:«میدونستید این مدرسه وقفه؟ معلممون گفت یکی از قدیمیها برای اینکه بچهها درس بخونن، اینجا رو وقف کرده.»
مشاهدۀ خبرنگار:اهمیت وقف وقتی در چهره کودکان پیدا میشود، معنایی عمیقتر از اقتصاد و ملک پیدا میکند؛ اینجا وقف یعنی «فرصت آینده».
بخش تحلیلی از دل میدان: وقف هست، روایت نیست
از گفتوگوهای میدانی سه محور اصلی دیده میشود:
۱. موقوفات فراواناند اما ناشناخته
بسیاری از مردم کنار موقوفات زندگی میکنند، اما:
• کارکرد آنها را نمیدانند
• مقصد درآمدشان را نمیشناسند
• نقش آنها در محله را حس نمیکنند
۲. احیای موقوفات اغلب به همت مردمی یا نهادهای کوچک رخ داده است
در میدان، نمونههای موفق فراوان بود:
• احیای باغ وقفی و تبدیل به کارگاه
• مشارکت جوانان در بازسازی املاک
• وقفهای کوچک و مدرن (مثل لپتاپ)
اما اینها کمتر رسانهای شدهاند.
۳. مردم تشنه روایتهای واقعیاند, نه گزارشهای بروشوری
سخن مشترک همه افراد این بود:
«ما نمونه واقعی میخواهیم، نه شعار»
نقش رسانه: پل میان وقف و مردم
با نگاه میدانی، رسانه باید چه کند؟
۱. کشف و روایت تجربههای کوچک محلی
همان زن سبزیفروش، همان کارگاه کوچک، همان مدرسه وقفی—اینها روایتهای اثرگذارند.
2. مطالبهگری شفاف اما منصفانه
مردم گفتند:
• «درآمد وقف کجا خرج میشود؟»
• «چرا بعضی املاک رها شدهاند؟»
اینها سؤال مردماند و رسانه باید بازتاب دهد.
۳. تبدیل وقف از مفهوم تاریخی به ابزار توسعه محلی
وقتی رسانه نشان دهد وقف چگونه اشتغال محلی ایجاد میکند، نگاه مردم عوض میشود.
۴. آموزش وقفهای نوین
نسل جدید میتواند:
• زمان
• مهارت
• تخصص
• ابزار
را وقف کند؛ رسانه باید این مدلها را ترویج دهد.
و در پایان به این نتیجه می رسیم که در کوچههای شهر، وقف هنوز زنده است؛ اما نیاز به دستهایی دارد که آن را احیا، روایت و بهروز کنند. «نهضت احیای ثروت» بدون حضور فعال رسانه و بدون مشارکت مردم، تنها یک برنامه اداری خواهد ماند.اما با روایتهای واقعی از میدان، موقوفات خاموش به ثروتهای مولد تبدیل میشوند؛ ثروتی که میتواند چرخ محلهها را بچرخاند و آینده کودکان را روشن کند.
نویسنده: پردیس سلیمانی
#
